Τα τελευταία χρόνια της ύφεσης γίνεται λόγος τόσο σε πολιτικό όσο και επιστημονικό επίπεδο για την αδυναμία παροχής επαρκών και ποιοτικών υπηρεσιών υγείας στους πολίτες. Κατά συνέπεια το Γραφείο Ευρώπης του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας το 2009 (WHO EURO 2009) υιοθέτησε ένα ψήφισμα που προέτρεπε τα κράτη να εντείνουν την αξιολόγηση της επίδοσης των συστημάτων υγείας και να διαμορφώσουν ρεαλιστικές πολιτικές οι οποίες θα αντιμετωπίζουν τις αρνητικές επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης στην υγεία και τα συστήματα υγείας. Στην Ελλάδα ωστόσο τα ασφαλιστικά ταμεία και τα συναρμόδια υπουργία εστιάζουν στις περικοπές των δαπανών υγείας μέσω μειώσεων στην τιμή των φαρμάκων, με τον περιορισμό των παρεχόμενων υπηρεσιών και τη μείωση των δικαιούχων περίθαλψης από τα ασφαλιστικά ταμεία. Αυτή η στρατηγική έχει ως αποτέλεσμα τον περιορισμό της πρόσβασης και της ποιότητας παροχής υπηρεσιών υγείας.
Αντίθετα, μια αποτελεσματικότερη προσέγγιση θα στόχευε στον εξορθολογισμό του συστήματος και τη βελτίωση της αποδοτικότητας και της αποτελεσματικότητας των υπηρεσιών. Ένα εξορθολογισμένο σύστημα υγείας φυσικά, προϋποθέτει λογική χρήση φαρμάκων με πλήρη συμμόρφωση στο προτεινόμενο θεραπευτικό πλάνο του ασθενούς. Η συμπεριφορά που επιλέγει ο ασθενής ως προς τη θεραπεία του καθορίζει και την αποτελεσματικότητα της. Οι φαρμακοποιοί, ως ειδικοί στα φάρμακα και τη χρήση τους είναι ιδανικοί για να αναλάβουν να στηρίζουν τους ασθενείς ώστε να αποκτήσουν τα μέγιστα οφέλη από τη θεραπεία τους. Έτσι το ελληνικό φαρμακείο λόγω και του πυκνού δικτύου του κλάδου δύναται να εξελιχθεί σε σημείο πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας όπου θα εξασφαλίζεται η φαρμακευτική συμμόρφωση και η συνεχής φροντίδα.
Ωστόσο για να επιτευχθεί αυτό είναι απαραίτητο να κατανοήσουμε σε βάθος την έννοια της φαρμακευτικής συμμόρφωσης. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας η φαρμακευτική συμμόρφωση περιλαμβάνει
τη λήψη του σωστού φαρμάκου τη σωστή στιγμή στη σωστή δόση και για το απαιτούμενο χρονικό διάστημα όπως και την τήρηση ενός διαιτητικού προγράμματος ή την πραγματοποίηση αλλαγών στον τρόπο ζωής (WHO, 2003).
Πρωταρχικός στόχος της φαρμακευτικής συμμόρφωσης είναι να καταστήσει τους ασθενείς ικανούς να αποκομίσουν το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα από την αγωγή τους. Αυτό προϋποθέτει τη συχνή επικοινωνία και ενασχόληση μαζί τους ώστε να κατανοήσουμε τις αντιλήψεις τους και τις ανησυχίες τους σχετικά με τα φάρμακά και την πάθηση τους. Επιπλέον, ιδιαίτερη σημασία έχει η διασφάλιση της κλινικής καταλληλόλητας, ασφάλειας και αποτελεσματικότητας των χορηγούμενων φαρμάκων μέσω της παρακολούθησης της προόδου των ασθενών και της αποτελεσματικής επικοινωνίας με τον θεράποντα ιατρό. Τέλος, εξίσου σημαντική είναι και η ψυχολογική υποστήριξη των ασθενών ώστε η χρήση των φαρμάκων να προσαρμόζεται πλήρως στον τρόπο ζωής τους και να ανταποκρίνεται στις προσδοκίες τους.
Προκειμένου να επιτευχθεί κάτι τέτοιο οι φαρμακοποιοί χρειάζεται να αφιερώνουν χρόνο για τους ασθενείς ενημερώνοντας τους, εκπαιδεύοντας τους, συμβουλεύοντας τους ώστε να έχουν τη δυνατότητα να παίρνουν τεκμηριωμένες αποφάσεις για την υγεία τους. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει τη διακοπή της αγωγής, την παροχή συμβουλών υγείας ή την προσθήκη φαρμάκων στο θεραπευτικό σχήμα.
Μέσα από το blog της ιστοσελίδας μας θα προσπαθήσουμε να παρουσιάσουμε ορισμένους τρόπους με τους οποίους ο φαρμακοποιός μπορεί να συμβάλει στη φαρμακευτική συμμόρφωση των ασθενών ανάλογα την πάθηση τους και τη θεραπεία που ακολουθούν. Δεδομένου της κρίσης που βιώνουμε ως χώρα και ως κλάδος η ενίσχυση της φαρμακευτικής συμμόρφωσης των ασθενών είναι μια υπηρεσία που προσθέτει αξία τόσο στο κοινωνικό σύνολο όσο και την οικονομία αλλά και στο φαρμακείο ως επιχείρηση. Η ευκολότερη πρόσβαση, οργάνωση και ποιότητα στην παροχή πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας μπορεί να εξασφαλίσει στον άρρωστο την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή με λιγότερα φάρμακα, μικρότερο κόστος και εν τέλει καλύτερη ποιότητα ζωής. Έτσι επιτυγχάνεται η εξοικονόμηση πόρων οι οποίοι μπορούν να διοχετευθούν στη συνέχεια για τη βελτίωση της κάλυψης του πληθυσμού. Τέλος δημιουργείται μια ισχυρή σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ του φαρμακοποιού και του ασθενούς η οποία καθιερώνει το ρόλο του πρώτου ως αναντικατάστατο κομμάτι του συστήματος υγείας.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Sabaté E, editor. , ed. Adherence to Long-Term Therapies: Evidence for Action. Geneva, Switzerland: World Health Organization; 2003.
- Encouraging medicines optimisation The Pharmaceutical Journal2014;292:342
- Brown T.M., Bussel J.K., Medication Adherence:Who Cares?, Mayo Clin Proc. 2011 Apr; 86(4): 304–314.